Emmen

Er waren ruim 30 mensen aanwezig, waarvan 7 niet-leden, 5 huiseigenaren en 1 vertegenwoordiger van huurdervereniging het KOMPAS. Sprekers zijn Remi Poppe (SP) en Ton Selten (Wooncom). Remi neemt de aftrap waarbij hij begint met een stukje geschiedenis. De sociale woningbouw begint in 1901 met de Woningwet. Na WO2 is er grote woningnood en worden er veel woningen in korte tijd gebouwd. In 1974 wordt de Huursubsidiewet ingevoerd, waarmee ook voor de lage inkomens kwalitatief goede woningen beschikbaar komen.

In de jaren '80 start de privatisering van overheidsbedrijven en ook de woningbouwverenigingen worden op afstand gezet. De jaren '90 kenmerken zich door afbouw van de huursubsidie en verdergaande privatiseringen. Na de grote subsidiefraudezaak worden op voorstel van de commissie Heerma de corporaties volledig zelfstandig. In 1995 vindt de 'brutering' (financiële afhandeling) plaats.

Vanaf dat moment is er sprake van een liberalisering van de woningmarkt. Niet langer staat de volkshuisvesting centraal, maar het marktgericht denken. De partijen op de markt zijn bezig met winst maken. De woningnood in Nederland neemt weer toe. Er ontstaan probleemwijken doordat de mensen met de laagste inkomens terecht komen in de 'slechtste' wijken.

Ook neemt het 'slopen' toe. 'Slechte' woningen worden gesloopt om vervangen te worden door dure woningen. Gevolg van deze zogenaamde 1e herstructureringsronde is dat alle kwalitatief slechte woningen zijn verdwenen. Er zijn in Nederland op dit moment geen slechte woningen meer (uitzonderingen daargelaten). Motieven om te slopen liggen dus op een ander vlak. Altijd draait het om geld. Men verwacht op die plek met nieuwe woningen meer geld te kunnen verdienen. Mensen die hier weg moeten kunnen echter nergens anders terecht in een betaalbare woning. Je ziet nu ook al mensen die als het ware worden rondgepompt van de ene 'sloopwijk' naar de volgende 'sloopwijk'. Woningnood is steeds meer inkomensgebonden en speelt vooral onder de minima tot de modale groep, maar met de plannen van Dekker zullen ook hogere inkomens in de problemen komen.

De best onderhouden woningen zitten bij de wooncorporaties. Deze doen hier veel meer aan dan hun particuliere tegenhangers. Toch heb je bij een wooncorporatie 12x meer kans dat je woning wordt gesloopt. Ook hier blijkt dat er andere motieven spelen dan de kwaliteit van de woningen. Door de massale sloop kunnen de plannen van Dekker, waarbij in de komende jaren 100.000 woningen gebouwd moeten worden, nooit slagen. Met het huidige tempo van slopen leveren we uiteindelijk zelfs 30% in.

Het onderzoeksbureau van Thompson (André Thompson, Professor aan de TU Delft) geeft aan dat in 2003 meer gesloopt is dan nieuw gebouwd. Dat de woningen waar het om gaat geen toekomstwaarde meer zouden hebben wordt door hen afgewezen. Hoe is het anders mogelijk dat de WOZ-waarde met 30% stijgt. Woningen die niet meer aan de tijdseisen voldoen kunnen beter worden gerenoveerd en aangepast. Het is goedkoper en beter te rijmen met de behoeften van deze tijd van woningnood. Tenslotte wijst Remi op het verschijnsel waarbij 'sloopwoningen' gebruikt zijn als melkkoeien. Het onderhoud werd gestaakt, maar de huurverhogingen gingen onverminderd voort. Uiteindelijk is met de sloop ook het achterstallig onderhoud weggesaneerd. De problemen die dit geeft zijn enorm. Bewoners trekken weg. Door het grote verloop verdwijnt de sociale samenhang uit zo'n wijk, waardoor verloedering een kans krijgt. Hierdoor ontstaat een neerwaartse spiraal die uiteindelijk het slopen gaat legitimeren.

Ton Selten is directeur bij de Wooncom. Hij geeft aan dat hij zich niet gaat verdedigen naar aanleiding van hetgeen Remi naar voren heeft gebracht. Hij wil graag aan de aanwezigen vertellen hoe de Wooncom functioneert en vraagt hen de Wooncom op basis daarvan beoordelen. Wooncom is een sociale corporatie. Hierin staat de Wooncom niet alleen; er zijn veel meer corporaties in Nederland, die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid zeer serieus nemen. Wooncom werkt in Emmen, Borger en Stadskanaal (klein beetje in Coevorden). De huurverhogingen voor 2005 blijven beperkt tot 1,6 %. In vergelijk met de 11% OZB van de gemeente vraagt hij zich af wie nu eigenlijk de problemen veroorzaakt.

De Wooncom heeft zich van af het begin verzet tegen de plannen van de minister. Niet alleen omdat dit het probleem (scheef wonen) niet zal oplossen, maar ook omdat het er voor zorgt dat het Oosten gaat betalen voor de problemen in het Westen. En de middelen die Wooncom beschikbaar heeft, heeft men hard nodig om de problemen hier aan te pakken.

Op dit moment is sociaal wonen betaalbaar wonen, dat wil zeggen met behulp van huursubsidie (huren tot € 460). Wooncom is bezig met 800 nieuwe woningen waarvan 600 sociale bouw. Hierop zit per woning € 50.000 onrendabele top, d.w.z. dit geld kan men niet meer terugverdienen met de huur(verhogingen). Daarnaast worden er 1200 woningen gerenoveerd. Wooncom investeert ook in de leefomgeving van de woningen, hoewel dit eigenlijk een taak van de overheid is. De waarde en bezetting van de woningen hangt echter nauw samen met de leefbaarheid en Wooncom ziet hier ook een verantwoordelijkheid in. Zij werkt ook van harte mee aan zorgprojecten; seniorenbouw, aangepaste woningen voor (jong) gehandicapten, maar ook ten behoeve van de reïntegratieprojecten van het Leger Des Heils (de Breehof). In verband met de huurachterstanden en de schuldsanering heeft de Wooncom kort geleden afspraken gemaakt met de gemeente om dit proces beter te stroomlijnen. Te veel mensen raken in de problemen bij betalingsachterstanden en dit leidt tot teveel onnodige huisuitzettingen. Ton maakt zich hier zorgen over en hoopt dat de afspraken met de gemeenten zal leiden tot verbeteringen op dit vlak. De woningen van de Wooncom zijn in principe voor iedereen bereikbaar. Er wordt bij de woningtoewijzing zo veel mogelijk rekening gehouden met de woonwensen. Men kan voor meerdere woningen inschrijven. Afhankelijk van het project waar je voor inschrijft is er een wachtlijst. Ook worden er woningen verkocht, vooral aan de zittende bewoners. De gemiddelde prijs is € 90.000. Met betrekking tot Woonplan 2020 van de gemeente Emmen zegt Ton het volgende. Hij heeft geen bezwaar tegen de wensen van de gemeente om te groeien naar 120.000 inwoners. Hij vraagt zich echter wel af of deze groei realistisch is, gelet op de niet sterke economische ontwikkelingen in deze streek. Hij herinnert aan de ontwikkeling van de Rietlanden, de laatste uitbreidingswijk van Emmen, die vooral de bestaande wijken leeg zoog. Wooncom heeft toen laten onderzoeken wat het effect van meteen weer een nieuwbouwwijk zou zijn: leegstand in de bestaande wijken en wegvallend draagvlak onder de (winkel-)voorzieningen. Dat vormde toen in 1997 de aanleiding voor de start van Emmen Revisited, voorrang voor de bestaande wijken. Met Emmen Revisited hoopt men goede leefomgevingen te realiseren met een diversiteit aan woningen, wijken waarin bewoners graag blijven wonen.

In de discussieronde werden de volgende punten naar voren gebracht:

1. Volgens Remi gaat de Wooncom teveel op de stoel van de overheid zitten. Hierdoor zijn het de huurders die betalen voor de leefbaarheid in de wijken terwijl dit door alle belastingbetalers opgebracht dient te worden;
2. Ton is van mening dat een goed woonbeleid ook oog moet hebben voor de leefbaarheid en woonomgeving. Wanneer de overheid het op dit punt laat afweten neemt de Wooncom haar verantwoordelijkheid voor haar huurders;
3. De zaal reageert hier divers op; men deelt enerzijds wel het standpunt van Remi, maar is ook zeer blij met de initiatieven van de Wooncom in de eigen wijk, waar problemen daadwerkelijk zijn aangepakt en opgelost;
4. Het lijkt alle partijen goed dat SP en Wooncom bondgenoten worden in deze en gaan kijken hoe hier verder mee om te gaan.
5. Er zijn wijken volgens de aanwezigen die momenteel worden verwaarloost. Men vraagt zich af of dit met opzet door de Wooncom wordt gedaan, zodat men tot sloop kan overgaan. Voorbeeld De Dilgt wordt genoemd.
6. Ton ontkent deze ontwikkeling. Volgens hem wordt er door Wooncom geen 'sloopbeleid' gevoerd en wordt normaal onderhoud gepleegd. Wel constateert ook hij een enorm verloop in de woningen waardoor er problemen ontstaan op gebied van leefbaarheid.
7. Het probleem van huurachterstanden en schuldsanering is groot. Het is even afwachten of de afspraken die nu gemaakt zijn met de gemeente een oplossing bieden.
8. SP Emmen is momenteel bezig met een actie om de problemen met de schuldsanering meer aandacht te geven bij de gemeente. De problemen met de huurachterstanden zullen daarbij worden meegenomen.
9. Het blijkt dat het beleid van de Wooncom niet altijd strookt met wat de mensen aan het loket te horen krijgen. Ton stelt voor de klachten te verzamelen en met hem te bespreken. Hij hoort graag als er iets niet gaat zoals het zou moeten gaan en wil een bijdrage leveren om ook binnen zijn organisatie alles goed te laten verlopen.
10. Volgens de aanwezigen zijn er lange wachtlijsten. Ton houdt het op 1,5 jaar, afhankelijk van de eisen die je stelt. Als gevolg van het optiesysteem is dit niet echt inzichtelijk. Het is zinvol dit nog eens goed met Wooncom door te nemen.
11. Mensen die dat willen worden door SP op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Tevens zal SP een 'wooncomité' in het leven roepen en een vervolg geven aan deze avond.

Alle aanwezigen worden hartelijk bedankt voor hun komst en inbreng.